Eucharystia

 Eucharystia to największy dar dla ludzkości, a jednocześnie największa tajemnica. W związku z tym, zachęcam Cię do przejścia krok po kroku mszy świętej, aby na nowo odkryć to, co wydaje się może  takie oczywiste…..

A zatem odkryjmy na nowo Mszę św.

 Przewodnik po Mszy świętej

 

We Mszy św. uczestniczymy co niedzielę praktycznie od swojego dzieciństwa. Na początku nie przywiązujemy większej wagi do tego, co się wówczas naprawdę dzieje na ołtarzu lub wokół nas, gdyż jesteśmy na to zbyt mali. Potem zazwyczaj też się nad tym nie zastanawiamy, gdyż albo nam się już nie chce, albo popadliśmy w rutynę. Tymczasem żaden element liturgii Mszy nie jest przypadkowy. Każdy ma swoje głębokie znaczenie i czasem nawet zaskakujące korzenie. Spróbujmy więc „rozebrać” Mszę na czynniki pierwsze , aby uzmysłowić sobie w jak pięknym , bogatym i istotnym misterium jest nam dane uczestniczyć.

Msza św.

To celebracja Eucharystii. Obejmuje ona: głoszenie słowa Bożego, dziękczynienie składane Bogu Ojcu za wszystkie Jego dobrodziejstwa, a zwłaszcza za to, że darował nam Syna; konsekrację chleba i wina; uczestniczenie w uczcie liturgicznej przez przyjmowanie Ciała i Krwi Pańskiej.

Pochodzenie słowa „Msza”

Msza św. lub Eucharystia jest to czynność liturgiczna, podczas której uobecniana jest ofiara krzyżowa Jezusa Chrystusa.Słowo „Msza” pochodzi od zwrotu kończącego obrzęd: Ite missa est, który można przetłumaczyć: „Skończone, rozsyłam was”. Od II w. używana jest również nazwa „Eucharystia”. Słowo to oznacza „dziękczynienie”. Tak więc Eucharystia jest: dziękczynieniem Bogu za dary stworzenia i odkupienia oraz uwielbieniem Boga Ojca, pamiątką ofiary Chrystusa i nieustanną obecnością Jezusa wśród ludzi dzięki mocy Jego słowa i działaniu Jego Ducha.

Pozdrowienie ołtarza

Pozdrowienie ołtarza dokonuje się przez: głęboki pokłon, pocałunek i okadzenie – jeśli jest stosowane podczas danej Mszy. Ucałowanie ołtarza jest oznaką czci i szacunku wobec miejsca Ofiary Eucharystycznej. Ołtarz jako znak samego Chrystusa, miejsce na którym dokonują się zbawcze tajemnice, centrum zgromadzenia wiernych – wymaga największego szacunku.

Znak krzyża

Czynienie znaku krzyża jest zarówno modlitwą, jak i egzorcyzmem, czyli chroni i uwalnia od złego. Czyniąc ten znak , wzywa się imienia Trójcy Świętej : jesteśmy z i dla Ojca, zbawieni przez Chrystusa i uświęceni przez Ducha Świętego.

Pan z wami...

Najstarsze i najbardziej rozpowszechnione pozdrowienie liturgiczne. To oznajmienie Bożej obecności. Kapłan wypowiadając te słowa wyciąga ręce. Jest to gest ojca, który przygarnia, przytula swoje dzieci. Na to wezwanie odpowiada się : „...i z duchem twoim”. Zwrot ten jest przypomnieniem , że wszystko co się dzieje na ołtarzu, jest z mocy Ducha Świętego.

Akt pokuty

Publiczne wyznanie swej grzeszności w czasie Mszy św. To przypomnienie prawdy o słabości człowieka, ale także wyrażenie gotowości do przyjęcia słów Ewangelii. To również uznanie prawdy o tym , że grzech nie jest osobistą sprawą grzeszącego. Pociąga on za sobą skutki , które uderzają także w inne osoby. Grzech jest winą , która domaga się przebaczenia. Obecna modlitwa pokutna pochodzi najprawdopodobniej ze średniowiecza. Stała się częścią Mszy św. Na przełomie X i XI w.

Kyrie elejson

Wyrażenie to oznacza „Panie zmiłuj się”. Jest to wołanie o miłosierdzie, ale także wyznanie, że tylko Jezus jest Panem.

Chwała na wysokości Bogu...

Pieśń, hymn dziękczynienia i uwielbienia Boga. Tekst pochodzi z IV i V w. i korzeniami sięga greckiej tradycji. Od VI w. był on używany w Rzymie w czasie Eucharystii. Początkowo śpiewano go tylko na Boże Narodzenie i w czasie Mszy celebrowanych przez biskupa. Od VII w. był śpiewany w czasie świąt bez względu na to, czy celebrans był biskupem.

Kolekta

Kończy ona obrzędy wstępne Mszy św. Ma miejsce po odśpiewaniu hymnu Chwała na wysokości Bogu. Pochodzi z Rzymu i była znana już w IV lub V w. Nazwa tej modlitwy wywodzi się z VIII w. z Francji. Łacińskie słowo collecta pochodzi od colligo i oznacza „zbierać”. Wtedy to kapłan „zbiera” wszystkie indywidualne prośby, dziękczynienia i uwielbienia w jedną modlitwę całego Kościoła.

Amen

Słowo to w języku hebrajskim ma ten sam rdzeń, co słowo „wierzyć”. Na polski można je przetłumaczyć jako „ niech tak się stanie”.

Liturgia słowa

Jeden z dwóch filarów Mszy. Jest ona obecna od początków chrześcijaństwa. Usłyszane słowa, w których obecny jest Bóg , służą przemianie , nawróceniu. Liturgia słowa obejmuje „pisma prorockie” czyli stary Testament i „pisma apostolskie” to znaczy listy i Ewangelię.

Psalm responsoryjny

Śpiewa się go po pierwszym czytaniu. Psalm jest natchnioną modlitwą, odpowiedzią na usłyszane słowo. Natomiast Alleluja przed Ewangelią : to hebrajskie słowo można przetłumaczyć jako „chwalmy Pana” lub „chwalmy Pana razem”. Dlatego też zaleca się, aby nawet na recytowanej Mszy św. Alleluja było śpiewane.

Homilia

Po odczytanej ewangelii ma miejsce homilia, która tym różni się od kazania, że kazanie w swojej treści oderwane jest od czytań biblijnych, do których nie nawiązuje, natomiast homilia zbudowana jest na podstawie czytań biblijnych. Głoszący homilię ma rzucać światło Chrystusa na wydarzenia życia, nie powinien jednak pozbawiać słowa Bożego jego autentycznego, rzeczywistego znaczenia, poruszając kwestie polityczne, lub świeckie tematy.

Wyznanie wiary

Ma ono miejsce po homilii. Inna jego nazwa to symbol apostolski. Słowo symballo pochodzi z greckiego i oznacza „ zbierać, razem, łączyć razem”. Jest to więc zebranie razem i wyznanie dzieł Bożych , dzięki którym jesteśmy, żyjemy. Jest wyznanie wiary także odpowiedzią „TAK” zgromadzonych wiernych na usłyszane słowo Boże.

Modlitwa powszechna

Kończy ona liturgię słowa. Inna jej nazwa to modlitwa wiernych. Jest to nawiązanie do starożytności , kiedy to mogli uczestniczyć w niej tylko ochrzczeni i osoby nie odprawiające publicznej pokuty. Termin. „modlitwa powszechna” jest przypomnieniem, że teraz nie następuje czas modlitw indywidualnych, ale całego Kościoła. Treścią modlitwy wiernych są intencje Kościoła; potrzeby świata; wspólnoty parafialnej; intencje celebrowanej Eucharystii

Przygotowanie darów

Kapłan rozkłada na ołtarzu serwetę , korporał ( z łac. corpus to „ciało”). Kładzie na nim patenę z chlebem i kielich z winem, które zostało zmieszane z odrobiną wody. Woda oznacza ludzką naturę człowieka, a wino bóstwo Chrystusa ; poprzez zmieszanie następuje zjednoczenie ludzkiej natury z bóstwem Chrystusem.

W Eucharystii zawsze używa się chleba pszennego i naturalnego wina gronowego. Chrześcijanie obrządku wschodniego używają chleba kwaszonego, a zachodniego – przaśnego.

Po błogosławieństwie darów kapłan skłania się przed ołtarzem i wypowiada tzw. modlitwę Azariasza, w której prosi on Boga, aby go pobłogosławił, by mógł bez narażenia własnego zbawienia, godnie celebrować Mszę.

Potem kapłan obmywa ręce. Jest to symbol uwolnienia się od grzechu. Czyste ręce świadczą o szlachetności czynów. Kapłan w czasie obmywania wypowiada modlitwę : „Obmyj mnie, Panie, z mojej winy, oczyść mnie z grzechu mojego”.

Ofiara

Pierwszą ofiarę złożyli Kain i Abel. Była to ofiara dziękczynna. Dopiero potem ofiary nabrały przebłagalnego charakteru. Chrystus ofiarował sam siebie w najwyższej ofierze. Każda Eucharystia jest przypomnieniem i urzeczywistnieniem tego, co wydarzyło się na Golgocie.

Prefacja

Dialog między kapłanem a wiernymi. Rozpoczyna się zazwyczaj słowami: „Zaprawdę , godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne...’. Słowo prefacja pochodzi z łaciny i oznacza uroczystą mowę wygłaszaną przed zgromadzeniem. Prefacja jest modlitwą dziękczynną. Jest ona charakterystyczna dla Kościoła katolickiego. W górę serca... Wezwanie to podczas prefacji oznacza zwrócenie się do Boga, oderwanie od tego, co ziemskie, codzienne, przemijające.

Święty...

Hymn ten pochodzi najprawdopodobniej z III w. Śpiewamy trzy razy „święty”, bo po trzykroć święty jest Bóg. Cyfra trzy w biblijnej symbolice oznacza Boga, który w Starym Przymierzu objawił się poprzez: słowo, moc i mądrość, a w Nowym jako : Ojciec, Syn i Duch. Słowa hymnu Święty są złączeniem dwóch hymnów, co nastąpiło w VI lub VII w.

Hosanna

Semickie wyrażenie, które można przetłumaczyć jako „wspomóż, prosimy”. Z czasem jednak dodano jeszcze jedno znaczenie tłumaczone jako „bądź pozdrowiony”

Anamneza

Wspomnienie. To ta część Mszy św., w której następuje wspomnienie męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Kapłan i wierni wracają także myślą do Ostatniej Wieczerzy.

Konsekracja

Przemiana chleba i wina w Ciało i Krew Pańską. Aby się mogła ona dokonać konieczna jest obecność kapłana, który ma intencję czynienia tego co Chrystus. Konsekracja możliwa jest dzięki obecności Ducha Świętego. Fakt konsekracji przypomina nam, że Eucharystia jest tajemnicą , czyli kwestią wiary, bo wykracza ona poza zmysłowe poznanie.

Przymierze

Obietnica złożona przez Boga człowiekowi, ze będzie z nim zawsze. Przymierze zostało zawarte na krzyżu. „Oto wielka tajemnica naszej wiary”.

Ciało i Krew

W czasie Eucharystii spożywamy Ciało i Krew Pańską. Ciało w biblijnym rozumieniu oznacza życie, całego człowieka wraz z jego psychiczną strukturą. Chrystus ofiarowuje się więc cały. Stare Przymierze zakazywało spożywania mięsa z krwią, gdyż uważano, że w tej ostatniej jest życie. Krew jest życiem, a jej przelanie oznacza śmierć. W Nowym Testamencie ciało i krew oznaczają ludzkie życie. Rozdzielenie ich to zabicie kogoś, to pozbawienie ciała siły, jaką czerpie z krwi. Dziś, uczestnicząc w Eucharystii, dzięki krwi Chrystusa otrzymujemy życie, które pokonuje śmierć. To jest „Krew nowego i wiecznego Przymierza”.

Baranku Boży...

Śpiew ten wprowadził do liturgii w VII w. papież Sergiusz I, aby wypełnić ciszę w czasie łamania chleba Pańskiego. Nazywanie Chrystusa Barankiem Bożym nawiązuje do baranka zaplątanego w zarośla, którego złożył Abraham w ofierze zamiast Izaaka, oraz do baranka paschalnego, którego krwią Izraelici pokropili odrzwia domów w Egipcie, aby nie wszedł do nich Anioł niszczyciel. Dodatkowo baranek przypomina proroctwo Izajasza, który pisał, że Mesjasz będzie „jak baranek na rzeź prowadzony”(53,7).

Znak pokoju

Przygotowuje do przyjęcia Komunii. Nie można przystąpić do Komunii, jeżeli wcześniej się nie pogodziło z drugim człowiekiem. Gest przekazania znaku pokoju jest przypomnieniem, że jestem wezwany nieustannie do budowania jedności z Bogiem i drugim człowiekiem. Poprzez ten znak wyrażam także gotowość pojednania z tymi, których aktualnie nie ma obok mnie na Eucharystii.

Komunia

Pod postaciami chleba i wina obecny jest Chrystus jako człowiek i jako Bóg. Słowo Komunia oznacza jedność. Komunia jest więc sakramentem zjednoczenia z Jezusem i całym Kościołem , Mistycznym Ciałem Chrystusa, do którego człowiek został włączony poprzez sakrament chrztu. Przystępując do Komunii łączymy się ze zbawionymi oglądającymi Boga i z tymi, którzy są w czyśćcu. Komunia jest pokarmem duszy gwarantującym życie wieczne. Spożywać je może osoba ochrzczona i nie będąca w stanie grzechu śmiertelnego. Komunię należy przyjmować (jeżeli nie ma przeszkód) za każdym razem, gdy uczestniczy się w Eucharystii. Wymóg przyjmowania Komunii raz w roku, w czasie wielkanocnym jest minimalizmem .

Komunia duchowa

Osoba, która z powodu życiowych okoliczności nie ma możliwości przystąpienia do Komunii, a bardzo tego pragnie, może poprzez modlitwę wzbudzić w sobie pragnienie głębszego połączenia się z Jezusem.

Post eucharystyczny

Przystępujący do Komunii powinni przynajmniej na godzinę przed przyjęciem Eucharystii powstrzymać się od przyjmowania jakiegokolwiek pokarmu i napoju, z wyjątkiem wody i lekarstw. Kapłan, który tego samego dnia sprawuje dwa lub trzy razy Najświętszą Eucharystię, może przed drugim lub trzecim sprawowaniem Mszy św. posilić się nawet wtedy, gdy nie może on zachować zalecanego postu. Także osoby w podeszłym wieku, chore oraz ich opiekunowie mogą przyjąć Eucharystię bez konieczności przestrzegania godzinnego postu. Post eucharystyczny ma nam przypomnieć i najważniejszym Pokarmie jakim jest sam Jezus jako Chleb Żywy.

Uczta

Każda Eucharystia jest ucztą., bo możemy na niej spożywać Ciało i Krew Pańską, która zaspokoi nasz głód. Jest wreszcie ucztą na którą zaprasza nas sam Chrystus: bierzcie i jedzcie, to czyńcie na Moja pamiątkę…

Owocem Komunii świętej jest:

pogłębienie relacji z Chrystusem, zgładzenie grzechów powszednich, ochrona przed popełnieniem grzechów ciężkich, umocnienie jedności Kościoła i zadatek przyszłej chwały w niebie.

Owoce Eucharystii

Owocami Eucharystii są: miłość – czyste serce, zdolność do złożenia siebie w ofierze; radość – chęć do życia, nadzieja: pokój – zgoda na własne życie, uczciwość wobec siebie, ufność Bogu, brak lęku; cierpliwość – wytrwałość w przeciwnościach, zdolność przebaczania sobie i innym; uprzejmość – pozytywne nastawienie do drugiego człowieka; dobroć – gotowość służenia innym, miłosierdzie wobec siebie i innych, prawość; wierność – konsekwencja, odpowiedzialność; łagodność – delikatność w kontaktach międzyludzkich, niestosowanie przemocy, wybaczanie błędów; opanowanie – zdolność kontrolowania swoich reakcji.

Błogosławieństwo na zakończenie Mszy

Gest rozesłania, przejścia do codzienności, w której Bóg jest ze swoimi uczniami po wszystkie dni aż do skończenia świata. Po Mszy uczestniczący w niej mogą iść świadczyć o Bogu, bo niosą w sobie „pokój Chrystusa”. Dzięki Eucharystii mają oni siłę i moc świadczenia o Bogu w swoim społecznym , rodzinnym i osobistym życiu.

Szaty liturgiczne

Alba to biała szata, tunika. Noszą ja także lektorzy a młodsi ministranci noszą jej krótszą wersję, czyli komżę. Ornat to kolorowa wierzchnia szata kapłana. Wywodzi się ona od płaszcza w kształcie dzwonu, który w V w. zastąpił noszoną wcześniej togę. Stuła to rodzaj szarfy zakładanej na albę. Niejasne jest jej pochodzenie. Istnieje hipoteza, że pierwotnie była ona znakiem rozpoznawczym przedstawiciela władzy świeckiej.

Kolory szat liturgicznych wprowadzono na Soborze Trydenckim. Biały ornat zakłada się na święta Pańskie, Matki Bożej i wspomnienie świętych, którzy nie byli męczennikami. Czerwień jest kolorem obowiązującym w czasie Zesłania Ducha Świętego, Wielkiego Piątku, Podwyższenia Krzyża, świąt apostołów i męczenników. Zielony ornat zakłada się w czasie okresu zwykłego. Fioletowy pojawia się w czasie Adwentu, Wielkiego Postu i uroczystości żałobnych, chociaż w czasie tych ostatnich dopuszczony jest kolor biały lub czarny.

Dekoracja ołtarza

Ołtarz jest symbolem Jezusa obecnego wśród wiernych. Głównym jego elementem jest krzyż. Uzmysławia on, że każda Msza jest uobecnieniem śmierci Chrystusa na Kalwarii. Oprócz mszału lub księgi mszalnej znajdują się na nim świece, symbole Chrystusa. Ołtarz przykryty jest białymi obrusami, w razie rozlania Najświętszej Krwi Pańskiej służą Jej ochronie. Symbolicznie obrusy mają wiernym przypominać całun , którym okryto ciało Jezusa po śmierci.

Obyczaj dekorowania ołtarza kwiatami wywodzi się ze starożytności. Kwiaty przyciągają uwagę w stronę ołtarza i są dowodem na to , że świat stworzony przez Boga jest pełen cudownych dzieł.

Ile kosztuje Msza św.?

Msza św. jest bezcenna. Nie można płacić Bogu. Niemniej w Kościele rozwinięta jest praktyka składania ofiary (stypendium mszalnego ) przy zamawianiu Mszy. Wywodzi się ona z czasów Starego Testamentu, gdzie, datki składane przez wiernych były przeznaczane na utrzymanie kapłanów. Dlatego też ofiara pieniężna składana przy zamawianiu Mszy św. tzw. stypendium mszalne, jest formą utrzymania prezbiterów w Kościele.